Ze Stoickim Spokojem

Wiele rzeczy nas przygnębia, sprzyjając wykształceniu pesymistycznego światopoglądu. Sam stoicyzm, ze względu na koncepcję amor fati (akceptacja losu) i wyrzeczenie się pragnień, postrzega się jako filozofię nieoptymistyczną, jeśli nie jawnie pesymistyczną. Tymczasem jest to światopogląd jednoznacznie optymistyczny, zaś praktykę stoicką można traktować jako ćwiczenia z optymizmu. W tym odcinku wyjaśniam, jak po stoicku przezwyciężać wszelkie formy pesymizmu, które szczegółowo wyjaśniłem w odcinku poprzednim.

Określenia „pesymizm" używamy współcześnie w bardzo różnych kontekstach. W tym odcinku podcastu wyjaśniam, jak rozumiem jego znaczenie jako filozof, odróżniam przy tym pesymizm jako pogląd od rozczarowania jako uczucia. Podaję i objaśniam różne typy pesymizmu, komentując to po stoicku, wskazując też na koniec drogę do przezwyciężenia różnych form pesymizmu na gruncie współczesnego światopoglądu stoickiego.

Z okazji Nowego Roku robimy podsumowania, rozrachunki z samymi sobą, podejmujemy różne decyzje, snujemy plany. Do tego życzymy sobie nawzajem szczęścia. W tym odcinku podcastu komentuję to po stoicku, przede wszystkim rekapitulując podstawowe zasady efektywnego przeglądu siebie oraz po stoicku przestrzegając przed opacznym potocznym rozumieniem szczęścia, którego sobie życzymy. Zapraszam do wysłuchania.

Jeden ze stałych słuchaczy tego podcastu zgłosił pytanie o stoicką koncepcję cnót. W dzisiejszym odcinku przedstawiam druga część odpowiedzi na to pytanie. O ile odcinek poprzedni stanowił wprowadzenie do zagadnienia, o tyle w obecnym odcinku koncentruję się na stoickiej koncepcji i podziale cnót. Posiadać cnotę to według stoików być dobrym człowiekiem. Wyjaśniam tu także jak taką cnotę się nabywa i w jaki sposób jej posiadanie wiąże się ze szczęściem. Zapraszam do słuchania! 

Jeden ze stałych słuchaczy tego podcastu zgłosił pytanie o stoicką koncepcję cnót. W dzisiejszym odcinku robię pierwszą przymiarkę do odpowiedzi na to pytanie. Zaczynam od wyjaśnienia znaczenia terminu cnota. W odpowiedzi na pytanie o to, kim jest dobry człowiek, antyczni myśliciele odpowiadali, że to taki, który posiada różne cnoty. Stąd tytuł dzisiejszego odcinka. Zapraszam do słuchania!

Z okazji Światowego dnia filozofii proponuję porozmawiać o zyskach jakie płyną z praktykowania filozofii. Ponieważ wszak mnie zyski te wydają się oczywiste, do udziału w podcaście zaprosiłem Jolantę Księżak, która opowie o jej doświadczeniu z praktykowania filozofii, o tym, co jej to praktykowanie dało, jak zmieniło się w efekcie jej życia. Wszystko to jest oprawione moim komentarzem, a wcześniej tradycyjnym wprowadzeniem do tematu.

Jaki był stosunek stoików do seksu? Czy uważali, że jest to czynność zgodna z naturą, a zatem zalecana i wymagająca regularnego uprawiania? A może raczej byli zwolennikami wstrzemięźliwości w tym zakresie? Jakich rad można udzielić z perspektywy stoickiej na problemy o charakterze seksualnym? Na te wszystkie pytania odpowiadam w tym odcinku podcastu. Zapraszam do wysłuchania.

Emocje są współcześnie wszechobecne, ludzie są nimi przepełnieni do tego stopnia, że niekiedy osiągają stan swego rodzaju histerii. Jak radzić sobie z osobami, które, będąc w tym stanie, próbują na nas oddziaływać, wymóc na nas określone decyzje? Zapraszam do wysłuchania odcinka podcastu, w którym prezentuję instrukcję obsługi osoby histerycznej. 

Na świecie, zwłaszcza zachodnim, obserwujemy ostatnio prawdziwy renesans stoicyzmu. Jednym z jego przejawów są coraz częściej organizowane zjazdy i konferencje gromadzące sympatyków współczesnej praktyki stoickiej. Razem z przyjacielem i jednocześnie współtwórcą projektu Stoic Way pojechaliśmy do Aten na Stoicon, cykliczną imprezę powstałą z inicjatywy Donalda Robertsona, kanadyjskiego psychoterapeuty i popularyzatora stoicyzmu. W dzisiejszym odcinku podcastu prezentuję drugą część mojej relacji z imprezy, w szczególności dwa niezwykłe wywiady (w języku angielskim) z Thomasem Jarrettem, emerytowanym marines, autorem Warrior resilience training oraz z wspomnianym już wyżej Donaldem Robertsonem.

Na świecie, zwłaszcza zachodnim, obserwujemy ostatnio prawdziwy renesans stoicyzmu. Jednym z jego przejawów są coraz częściej organizowane zjazdy i konferencje gromadzące sympatyków współczesnej praktyki stoickiej. Razem z przyjacielem i jednocześnie współtwórcą projektu Stoic Way pojechaliśmy do Aten na Stoicon, cykliczną imprezę powstałą z inicjatywy Donalda Robertsona, kanadyjskiego psychoterapeuty i popularyzatora stoicyzmu. W dzisiejszym odcinku podcastu relacjonuję tę wyprawę oraz udostępniam wywiad, jaki przeprowadziłem w Atenach z Piotrem Stankiewiczem, znanym polskim popularyzatorem stoicyzmu, który miał na stoiconie swoje wystąpienie.

Wszyscy pracujemy, jednak część z nas, całkiem spora niestety, pracuje za dużo, czasem tylko okresowo, ale często także po prostu na co dzień. W efekcie doświadczamy przepracowania, przeciążenia, a nawet chronicznego stresu. Jak sobie z taką sytuacją radzić po stoicku? Zapraszam do wysłuchania odcinka podcastu, w którym najpierw badam czym jest praca oraz w jakich różnych okolicznościach generuje ona stan przeciążenia, a następnie podaję szereg stoickich rad dla osób przepracowanych.

W tym odcinku, łącząc ostatnie doświadczenia i przemyślenia, próbuję zestawić ze sobą trzy zagadnienia: wolność, szczęście i edukację. Odwołując się do współczesnych wydarzeń, jak Igrzyska Wolności w Łodzi czy książek, jak Nie dla zysku Marthy Nussbaum wykazuję, że nie można mówić o jednym z nich, nie odwołując się przy tym do dwu pozostałych. Do szczęścia, potrzebujemy dobrej edukacji i wolności, ale też wolność rozważamy przede wszystkim w kontekście wizji szczęścia i dobrej edukacji, wreszcie dobra edukacja to taka, która uczy, jak sięgać po wolność i spełnienie w życiu.

Filozofia zazwyczaj cieszy się dobrą opinią, może jedynie niektórzy zarzucają jej, że jest nieco za bardzo oderwana od rzeczywistości. A może jest jednak także czasami groźna? W dzisiejszym odcinku podcastu opowiadam o zagrożeniach związanych z filozofią, nawiązując przy tej okazji do mojej najnowszej książki „Zakazana historia filozofów”.

Jak robić pompki, nie wiedząc, że się ma odpowiednie do tego mięśnie? Albo czy można wkręcić śrubę bez śrubokrętu? Jak mają się te pytania do zagadnienia uważności i dlaczego niniejszy odcinek podcastu zadedykowany jest dwóm jego słuchaczom, przekona się ten, kto go posłucha. Serdecznie zapraszam.

W tym odcinku podcastu zajmuję się tematem urlopu i odpoczynku. Co to znaczy, że odpoczywamy? W jakim znaczeniu można używać tego słowa? Czy każdy rodzaj odpoczynku istotnie nam służy? Komentuję wypowiedzi Marka Aureliusza i Seneki na temat sposobu spędzania czasu wolnego. Na koniec proponuję pewne stoickie wyzwania na czas urlopu.

W tym odcinku podcastu opowiadam o filarze stoickiej filozofii w postaci Chryzypa z Soloi. Jest to filozof, który napisał ponad 700 dzieł, ale żadne nie przetrwało. Wszystko wskazuje też na to, że stoicyzm nie przetrwałby, gdyby nie wszechstronność i wnikliwość jego umysłu. Ponadto jest też Chryzyp pomysłodawcą czy projektantem pewnego bardzo skutecznego ćwiczenia stoickiego, które bardzo pomogło mi w początkach mojej własnej praktyki stoickiej. To ćwiczenie to dwa poziomy sądu – o nim, na przykładach, też opowiadam.

Czytelnicy tekstów stoickich często wyrażają wątpliwość czy ideał stoickiego życia, ideał niezłomności i całkowitej odporności na najcięższe nawet przeciwności losu, da się w ogóle wprowadzić w życie. Nawiązując do filozofii duńskiego myśliciela Sorena Kierkegaarda, staram się w tym odcinku podcastu wyjaśnić, że sukces w praktykowaniu stoicyzmu zależy od pewnego rodzaju wewnętrznego skoku. Skok ten polega przede wszystkim na przecięciu uwiązania emocjonalnego z zewnętrznymi celami.

W poprzednim odcinku podcastu omawiałem stoicką technikę melete thanatou. Odpowiadając na pytanie słuchacza dotyczące tej techniki, uzupełniam jej opis przedstawieniem metody „ostatniego dnia życia”. Następnie przechodzę do wyjaśnienia stoickiej koncepcji kosmopolityzmu, pokazując przy okazji, w jaki sposób wiążą się z nią ściśle stoickie ćwiczenia, w tym ćwiczenie ostatniego dnia życia. Zapraszam do wysłuchania 8. odcinka podcastu.

Jednym z najpopularniejszych ćwiczeń stoickich jest melete thanatou, którą to nazwę na język polski tłumaczyć możemy jako medytacja nad śmiercią. Na czym polega to ćwiczenie? W jaki sposób medytacja nad śmiercią może stanowić podstawę praktykowania szczęśliwego życia? Zapraszam do wysłuchania 7. odcinku podcastu Ze stoickim spokojem. 

Różne są źródła naszych cierpień i kłopotów emocjonalnych, a jednym z najpoważniejszych jest bez wątpienia obszar relacji interpersonalnych, zwłaszcza tak zwanej miłości partnerskiej. Lękamy się odrzucenia, samotności, niezrozumienia, cierpimy, kiedy nas to spotyka. Czy istnieją jakieś stoickie rady czy recepty, które pozwoliłyby się przed tym chronić? Przyglądam się im w tym odcinku podcastu, na który serdecznie zapraszam.